Orla krstaša treba sačuvati
Ove godine prstenovana su tri mladunca orla krstaša. Dvoje je obeleženo i satelitskim odašiljačima zahvaljujući kojima sada možemo pratiti njihovo kretanje.
Od 2016. godine kada je u Srbiji ostao samo jedan gnezdeći par orlova krstaša, koji su tada dobili imena Bora i Eržika. Ova impozantna ptica grabljivica u stalnom je fokusu naučne i šire javnosti. Zahvaljujući naporima ornitologa, saradnika i volontera Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije koji su prvi put u Srbiji organizovali danonoćno čuvanje jednog ptičjeg para. Nakon šest godina, 2022. u Srbiji je prisutno 5 gnezdećih parova.
Pored orla krstaša prstenovane i vetruške
Ove godine akciju obeležavanja krstaša Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije sprovelo je uz pomoć Departmana za biologiju i ekologiju PMF-a u Novom Sadu. Zatim, Lovačkog udruženja „Srpski Krstur“, Lovačkog udruženja „Perjanica“ iz Mokrina, Naučno-istraživačkog društva studenata biologije i ekologije „Josif Pančić”. Kao i Mađarskog društva za zaštitu ptica i prirode (MME – BirdLife Hungary). Ugostili su i deset studenata ornitologa iz partnerskih organizacija iz Albanije (Albanian Ornithological Society) i Crne Gore (Centar za zaštitu i proučavanje ptica Crne Gore). Oni su imali prilike da se upoznaju sa procedurama i tehnikama obeležavanja divljih ptica.
Tokom istraživanja ptica grabljivica realizovano je i obeležavanje vetruški, sivih vetruški i mladunaca orlova krstaša koji su se izlegli ove godine.
„Obeležili smo tri mladunca orla krstaša. Svi su obeleženi prstenom što predstavlja najosnovniju metodu praćenja ptica. Dvoje – Ivanka i Radenko, dobili su i satelitske odašiljače. Oni vrlo precizne podatke o kretanju ptica i ambijentalnim uslovima u kojima borave“, rekao je ornitolog Tibor Rekecki, licencirani prstenovač i član Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Krstaši su obeleženi satelitskim odšiljačima
Jedinke obeležene satelitskim odašiljačima nisu od istih roditelja. Krstaš Radenko je kao vrlo mlad preživeo pad gnezda prilikom kojeg je drugi mladunac stradao. Spasen je brzom reakcijom saradnika Društva, lovočuvara Radenka Cvejanova iz Srpskog Krstura. On već godinama budno motri i brine o orlovima. U njegovu čast je ovaj preživeli mladunac poneo njegovo ime – Radenko.
Ova nesreća se jasno odražava i na njegove kasnije životne navike o čemu svedoče i prikupljeni podaci. Uprkos lošim prognozama za preživljavanje, Radenko je izleteo iz roditeljskog gnezda. Od matične teritorije ne udaljava previše. Uglavnom se kreće u okviru teritorije severnog Banata, hraneći se na slatinama i ribnjacima. Za to vreme, Ivanka je, kao sasvim zdrava jedinka, mnogo hrabrija u istraživanju nepoznatih terena. Prateći korito Tise otišla je na sever Mađarske izvesno vreme boraveći i hraneći se na teritoriji Nacionalnog parka Hortobađ. To je najveće zaštićeno područja u ovoj državi. To ukazuje na značaj zaštićenih područja za očuvanje prirode.
„Vrlo je zanimljivo uporedo pratiti podatke Radenka i Ivanke koji imaju potpuno različite životne navike. To pokazuju i podaci do kojih smo došli zahvaljujući telemetrijskim odašiljačima. Ivanka je do sada preletela preko 3800km dosežući maksimalnu brzinu od 100km/h. Radenko kretao znatno sporije sa maksimalanom brzinom od 74km/h i prešao je tek nekih 850km. Svakako, nadamo se da će obe jedinke bezbedno nastaviti svoj let. Prebroditi razne opasnosti kao što su trovanja, stradanja na dalekovodima i krivolov“, dodao je Rekecki.
Obeležavanje krstaša tokom 2022. godine omogućeno je realizacijom projekta „Birds Without Borders“. Projekat je podržao Fonda za zapadni Balkan (Western Balkans Fund – WBF) i Evropska Unija. Reč je o programu koji ima za cilj zajedničko delovanje civilnog društva na Zapadnom Balkanu. Kao i kroz projekat „PannonEagle LIFE“ koji se sprovodi uz finansijsku podršku LIFE programa Evropske Unije.
