Subotičanke koje su bile ispred svog vremena
0
0
Za vreme Prvog svetskog rata, 1916, u izbeglištvu u Ženevi, Članice Srpskog narodnog ženskog saveza, osnovanog 1906. na čelu sa Savkom Subotić, poslale su javni apel Internacionalnoj feminističkoj alijansi da se spreči deportacija devojaka i žena od 13-40 godina u Austriju, gde su izložene krajnim poniženjima, navodi u svom tekstu dr Ivana Spasović istoričarka u Arhivu Srpske akademije nauka i profesorka Fakulteta za kulturu i medije.
Pred sam kraj rata, žene u Vojodini su privremeno izborile pravo glasa i među poslanicama Velike narodne skupštine Banata, Bačke i Baranje 25.novembra 1918.godine bilo je sedam žena, od kojih je pet Subotičanki.
“Na dan zasedanja skupštine u Novom Sadu, umrla je Savka Subotić. Kada su, tokom novembra 1918. u 200 izbornih jedinica na teritoriji Bačke, Banata i Baranje, birani poslanici za predstojeću Veliku narodnu skupštinu na kojoj će se te oblasti, neopozivo, prisajediniti Kraljevini Srbiji, pravo glasa su, prvi put u istoriji Evrope, imale i žene. Štaviše, njih sedam – Milica Tomić, Mara Malagurski, Anastasija Manojlović, Marija Jovanović, Olga Stanković, Katica Rajčić i Manda Sudarević – izabrane su za poslanice te skupštine. Mara Malagurski-Đorđević potekla je iz ugledne subotičke bunjevačke porodice i, uz ostalo, u Londonu studirala engleski jezik. Bila je jedan od najvećih boraca za samobitnost bačkih Bunjevaca, ali i afirmisan prozni pisac (1928. dobila je od Kraljevske akademije nagradu „Cvijeta Zuzorić“ za pripovetku „Vita Đanina“), udata za senatora Dragoslava Đorđevića”, navodi u svom tekstu dr Ivana Spasović istoričarka u Arhivu Srpske akademije nauka i profesorka Fakulteta za kulturu i medije.
Zanimljivo je i to, da iako je u pitanju tada, Subotičanke, kao i druge žene u Vojvodini, nosile evropski duh i postavile temelje rodnoj ravnopravnosti, o njima se malo zna.
„Katica Rajčić i Manda Sudarević, isto Bunjevke, prva udata za Aleksandra Rajčića, potonjeg podgradonačelnika Subotice, a druga za Vranju Sudarevića, velikog župana Subotice. Manda je bila agilna oko obnove subotičke bolnice posle Prvog svetskog rata.Još dve su bile Subotičanke: Srpkinja Olga Stanković i Anastazija Manojlović. Olga – supruga Vojislava Stankovića, direktora tadašnje Hrvatske zemaljske banke u Subotici, koji je i sam bio poslanik istorijskog zasedanja. Anastazija – njeni suprug Dušan i braća Jovan i Vladislav, svi advokati, bili su poslanici Velike narodne skupštine”, navodi u tekstu Ivana Spasović istoričarka u Arhivu Srpske akademije nauka i profesorka Fakulteta za kulturu i medije.
Gordana Stojaković smatra da je za istorijat borbe za prava žena na vojvođanskom prostoru izuzetno značajno multietničko iskustvo borkinja za ženska prava, koje su žene iz Vojvodine i Austro-Ugarske monarhije tokom 18. i 19. veka prenele i južno od Save i Dunava.
Tekst je nastao u okviru projekta “Žene koje su bile ispred svoj vremena“, koji je realizovan uz podršku Ministarstva za kulturu i informisanje. Za sadržaj priloga odgovornost isključivo snosi Udruženje građana „Malin“ i redakcija portala “Ecofeminizam”.Stavovi koji su u tekstu ne odražavaju nužno stavove Ministarstva za kulturu i informisanje.
