Angelina Mačković ispred vile Ljubibratić.
Žensko lice Subotice

Angelina Mačković: Krčila put umetnicama

0 0
Read Time:2 Minute, 56 Second

Učenica, Jelene Čović,ćerka poznatog subotičkog arhitetke Titusa Mačkovića Angela Mačković (1883-1966) je bila slikarka i vajarka. Imala je tešku sudbinu, poput svoje profesorke.

 Ko ćerka poznatog subotičkog arhitetke Titusa Mačković, Angela je mogla sebi da priušti da pohađa najbolje škole.Međutim, kada joj je otac bankrotirao nikada se nije oporavila od toga udarca i pred kraj života živela od socijalne pomoći.

Počela je da studira u Minhenu i bila kod profesora Hasa  i Ekstera. Živela je  isključivo od svoga rada, a stvarala je dila u ulju, akvarelu, pastelu i crteže. Izlagala je u Subotici sa Jelenom Čović i Martinom Džavić. Izlagala je između dva svetska rata, a slikala je impresionističke portrete.Prema istraživanju subotičke istoričarke umetnosti Olge Kovačev Ninkov, Angela Mačković je jedna od prvih umetnički grafičarki moderne umetnosti u  Subotici, iako je sačuvano malo njeni dela. Jedno u galeriji „Vinko Perčić“ i Gradskom muzeju Subotica. U periodu kada je stvarala  Angela Mačković žene su prikazivane kako se bave ženskim poslovima, a ne u društvenom i javnom prostoru. Primer toga je slika Angeline Mačković Pletilja ((1910).

Njezina slika „Pletilja“ je primer impresionizma i nalazi se u Gradskoj biblioteki u Subotici. Bila među prvim ženama umetnicama u Subotici koja je radila i stvarala izmeđ dva svetska rata, a nakon Drugog svetskog rata nije više toliko radila, živila je od socijalne pomoći i kopirala je radove drugi umetnika, poput njene učiteljice Jelene Čović.

Prva je izložba bunjevačkih slikara koja je organizovana 1927.godine povodom 400 godina od postajanja Subotice i  postavljanja spomenika caru Jovanu Nenadu-Crnom, gde se posebna požnja poklonila mladom slikaru Martinu Džaviću, a izlagale su još Jelena Čović i Angelina Mačković. Subotički novinar, Karolj Čeh u mađarskom listu “Radnički pokret” uputio je kritiku na sama dela umetnika, gledajući ih kroz socijalne momente i trenutno stanje u društvu.O tome govori i u svoji knjizi o međuratnoj subotičkoj umetnosti, Tibor Gajdoši ocenjujući da je Čeh slike posmatrao sa klasnog stanovišta.

izvor: gradsubotica.co.rs

Sa kulturološkog i rodnog aspekta  Angela Mačković, kao i druge bunjevačke  umetnice nisu dovoljno istražene.[1] Koliko god da su se žene borile kroz istoriju da ostvare svoja prava, među kojima je osnovno pravo na rad, obrazovanje i zdravstvenu zaštitu, pripadnice manjiskog naroda bile su u još lošijoj poziciji. Diskriminisane su ko žene i pripadnice manjina, a naročito nakon Drugog svetskog  rata, kada je donet dekret i svi Bunjevci i Šokci su moraju da se izjašnjavaju kao Hrvati, bez obzira kako želili da se izjašnjavaju. [2]

U posebno lošem položaju su bile Bunjevke, jer pojedini istoričari ne priznaju postojanje Bunjevaca ko posebnog naroda i nazivaju ih bačkim Hrvatima ili Bunjevcima-Hrvatima, a sa druge strane diskriminisane su bile i kao žene. Bunjevci i Bunjevke nemaje drugu državu do Srbije, poput drugi nacionalni zajednica, te su i u ovom položaju podređeni u odnosu na druge manjinske zajednice.

Brez obzira na to, Bunjevke su na severu Srbije ostavile trag svojim delovanjem  posebno na polju umetnosti i humanitarnog rada.

Tekst je  nastao  u okviru projekta “Žensko lice Subotice“,  koji je realizovan uz podršku grada Subotice. Za sadržaj priloga odgovornost isključivo snosi Udruženje građana „Malin“ i redakcija portala “Ecofeminizam”.Stavovi koji su u tekstu ne odražavaju nužno stavove grada Subotice.


[1] Istoričarka umetnosti Olga Kovačev Ninkov iz Gradskog muzeja Subotica  bavi se istaživanjem rada obe umetnice poslednjih godina.

[2]    Odlukom GNOOV od 14.maja 1945.godine svi Bunjevci i Šokci se moraju pisati kao Hrvati bez obzira na njihovu  izjavu.

About Post Author

Sandra Iršević

Borkinja za zdravu životnu sredinu, ljudska prava, rodnu ravnopravnost. Feminizam shvatam kao borbu za ostvaranje osnovnih ljudskih prava muškaraca i žena i u skladu sa time se i ponašam.
Happy
Happy
0 %
Sad
Sad
0 %
Excited
Excited
0 %
Sleepy
Sleepy
0 %
Angry
Angry
0 %
Surprise
Surprise
0 %