Dan zaštite prirode - EKOFEMINIZAM

U Srbiji se danas obeležava Dan zaštite prirode, koji je ustanovljen 2009. godine. Tada je na snagu stupio Zakon o zaštiti prirode. Istorijski povod za izbor datuma jeste 11. april, kada je 1949. godine jedan od najlepših vodopada u Srbiji „Velika i Mala Ripaljka“ kod Sokobanje proglašena za spomenik prirode i tako dobio status zaštićenog prirodnog dobra. Subotica je grad sa velikim procentom zaštićenog područja.

Predivna priroda i okolina same akumulacije jezera Skendereva mami sve prolaznike.

Subotica je grad koji može da se pohvali bogatstvom zaštićenih prirodnih dobara. Na teritoriji Grada Subotice nalazi se više zaštićenih područja različitih kategorija zaštite (Specijalni rezervat prirode „Ludaško jezero“, Specijalni rezervat prirode „Selevenjske pustare“, Predeo izuzetnih odlika „Subotička peščara“, Park prirode „Palić“, Spomenik prirode „Stabla hrasta lužnjaka na Paliću“, Spomenik prirode „Dva stabla Tise u Subotici“).

Zaštita prirode obuhvata niz mera i aktivnosti sa ciljem očuvanja prirodnih resursa, kroz očuvanje biološke, geološke i predeone raznovrsnosti kao dela životne sredine. Ova oblast je, u Republici Srbiji uređena Zakonom o zaštiti prirode i pripadajućim propisima.

Na Ludašu izbrojano je 260 parova ove predivne ptice.

Parka prirode „Radan“

Značaj očuvanja i vrednosti zaštićenih područja Zavod za zaštitu prirode Srbije i JP „Srbijašume“ ove godine predstavljaju na primeru Parka prirode „Radan“, dobra koje je po svojoj prirodnoj i kulturnoj baštini područje od nacionalnog i svetskog značaja.

Zavod za zaštitu prirode Srbije je na osnovu višegodišnjih istraživanja i vrednovanja planine Radan, na osnovu zakonskih ovlašćenja pripremio Studiju kao predlog za zaštitu područja kao Parka prirode „Radan“. Zavod je Studiju dostavio nadležnom ministarstvu na dalju proceduru početkom 2017. godine, pa tim korakom otpočinje postupak zaštite, u skladu sa članom 42. Zakona o zaštiti prirode.Deo planinskog područja Radan u južnoj Srbiji stavljen je pod zaštitu kao Park prirode „Radan”, na površini od 41.312,66 ha. Područje je svrstano u I kategoriju zaštićenih područja, kao područje od međunarodnog i nacionalnog, odnosno, izuzetnog značaja.Park prirode „Radan” stavljen je pod zaštitu radi očuvanja geološke, biološke i predeone raznovrsnosti.Flora područja Radana čini oko 10% flore Balkanskog poluostrva i oko 22% flore Srbije. Područje Radana se odlikuje relativno velikim bogatstvom ptica od 107 vrsta ili oko 30 % od ukupnog broja vrsta ptica Srbije“, navodi se na sajtu Zavoda za zaštitu prirode Srbije.

Kao temeljne vrednosti izdvajaju se:

• Raznovrsni oblici vulkanskog reljefa – Lecko-andezitski masiv, najviši i najveći vulkanski kompleks u Srbiji

• Klisure Velike Kosanice, Gajtanske reke, Borinske reke i Sokolov vis

• Hidrološke i hidrogeološke pojave – bifurkacija, tj. retka pojava u kojoj voda jedne reke otiče u dva različita sliva – Delivode, termomineralne vode Proloma

• Šumska staništa na prelazu između kotlina i brdsko-planinskih terena, refugijalnog karaktera, od pojasa zajednica vrbe i topole, klimazonalnih zajednica sladuna i cera, termofilnih kitnjakovih zajednica, kitnjakovo-grabovih zajednica, mezofilnih bukovih reliktnih polidominantnih i osiromašenih šumskih zajednica sa mečjom leskom i kavkaskom lipom i zajednica javora i graba u kontaktnom delu između hrastovog i bukovog pojasa

• Staništa i populacije divlje flore sa prisutnom 751 biljnom vrstom, a posebno se izdvajaju mezijski endemiti Pulsatilla montana ssp. bulgarica, Pastinaca hirsuta, Armeria rumelica i Sedum stefco, koji zbog svoje retkosti nemaju narodna imena

• Staništa i populacija divlje faune, posebno ptica (crna roda, orao kliktaš, suri orao, patuljasti orao, sivi soko, prdavac, buljina, leganj), sisara (endemične vrste makedonske voluharice i šarenog tvora), riba (potočna pastrmka, dvoprugasta uklija, potočna mrena, krkuša, klen, vijun i grgeč), vodozemaca i gmizavaca, kao i karakterističnih prirodnih predela i kulturno-istorijskog nasleđa specifičnog po vremenu nastanka, stepenu očuvanosti i kulturnoj vrednosti.

Na području Parka nalazi se i jedinstveni arheološki lokalitet „Caričin grad“, koji se nalazi na nacionalnoj nominacionoj listi za UNESCO Svetsku kulturnu baštinu.

Na zaštićenom području uspostavljena su tri režima zaštite.

• režim zaštite I stepena – 1077,52 ha, odnosno 2,61% od ukupne površine

• režim zaštite II stepena – 3.886,50 ha, odnosno 9,41% od ukupne površine

• režim zaštite III stepena – 36,348,64 ha, odnosno 87,98 % od ukupne površine

Za upravljača Parka prirode „Radan“ proglašeno je JP „Srbijašume“.

U AP Vojvodini 132 zaštićena područja

Zaštićena područja su područja koja imaju izraženu geološku, biološku, ekosistemsku i/ili predeonu raznovrsnost i zbog toga se aktom o zaštiti proglašavaju zaštićenim područjima od opšteg interesa. U AP Vojvodini pod zaštitom se nalazi 132 zaštićena prirodna dobra, odnosno 5,47 % ukupne površine Vojvodine. Od 132 zaštićenih prirodnih dobara u Vojvodini se pod zaštitom nalaze: