Žena je bila potčinjena dominatnoj srednjovekovnoj kulturi
Književnice i umetnice malobrojne su kod velikih naroda, a kamoli kod malih poput Bunjevaca. Kroz istoriju vodile su dvostruku borbu za ostvarivanje osnovnih ljudskih prava, kao prava na rad i maternji jezik. Subotički istoričar Mirko Grlica u svom radu “Položaj žena u austrougarskoj Subotici” navodi da su muškarci vodili državu i poslove, a žene domaćinstvo i porodicu. On dalje opisuje prilike u srednjem veku ističući da nije bio isti položaj žena na različitim geografskim područjima ili u odnosu na društveni stalež. Žena je bila potčinjena dominatnoj srednjovekovnoj kulturi, pre svega crkvi, a do promena dolazi u 19.veku, kada dolazi i do razvoja građanskog društva. U tom period jasno su bile definisane podele rodnih odnosa i delovanja muškaraca i žena. Žensko pitanje 19.veka nije stvorilo razlike među polovima, nego otvorilo problem rodne hijerarhije. Veliko i značajno razdoblje je od Drugog svetskog rata do 1950. godine, kada je došlo do istorijskog preokreta i velikih akcija opismenjavanja žena na selu. Ova se etapa okončava ukidanjem jedine političke ženske organizacije – Antifašističkog fronta žena Jugoslavije. Poseban vid diskriminacije žena u Srbiji predstavljalo je uskraćivanje osnovnog građanskog i političkog prava – biračkog prava. Mada je ustavom bilo zagarantovano biračko pravo svakom državljaninu sa navršenom 21 godinom Kraljevine SHS i Kraljevine Jugoslavije, konstatovano je da će ovo biti rešeno Zakonom o ženskom pravu glasa, što se dogodilo tek 1945. godine.
U našem društvu još uvek su dominantni stereotipi i predrasude o ulozi žena i muškaraca u društvu, što je posledica patrijahalnog vaspitanja koje i dalje ima veliki uticaj na području Balkana.
Koliko god da su se žene borile kroz istoriju da ostvare svoja prava, među kojima je osnovno pravo na rad, obrazovanje i zdravstvenu zaštitu, pripadnice manjiskog naroda su bile u još lošijoj poziciji. Diskriminisane su bile po dva osnova, kao žene i pripadnice manjina.
U posebno lošem položaju su bile Bunjevke, jer pojedini istoričari ne priznaju postojanje Bunjevaca kao posebnog naroda i nazivaju ih bačkim Hrvatima ili Bunjevcima-Hrvatima.Bunjevci i Bunjevke nemaju drugu državu do Srbije, poput drugih nacionalnih zajednica, te su i u ovom položaju podređeni u odnosu na druge manjinske zajednice.
Bez obzira na to, Bunjevke su na severu Srbije ostavile trag svojim delovanjem posebno na polju umetnosti i humanitarnog rada. Žena delagat koja je učestvovala 25.novembra 1918.godine u stvaranju Kraljevine SHS, Mara Đorđević Malagurski.
Mara Đorđević Malagurski (1894-1971) koja za svoga života, posle Drugog svetskog rata nije doživela ponovno štampanje svojih dela, najverovatnije zbog političkih ubeđenja. Književnica, etnografkinja, istaknuta kulturna radnica u prvim decenijama dvadesetog veka pripadala je malobrojnim, energičnim ženama koje vode aktivan život.
Legat bunjevačkom narodu, ali svima drugima koji vole književnost nisu samo pripovetke koje je pisala, nego i dela. Zahvaljući Mari Đorđević na kraljevom dvoru se nosila bunjevačka nošnja, tačnije kraljica Marija Karađorđević je dobila na poklon starodnevni bunjevački kostim i obukla ga je na Velikoj sveslovenskoj zabavi Kola srpskih sestara priređene koja je bila priređena u Beogradu godine 1934.godine. Dela Mare Đorđević rata nisu doživela ponovna štampanja, ali je Bunjevačka matica iz Subotice 2012.godine štampala Vitu Đaninu i druge pripovetke iz bunjevačkog života.
Tekst je nastao u okviru projekta “Žene koje su bile ispred svoj vremena“, koji je realizovan uz podršku Ministarstva za kulturu i informisanje. Za sadržaj priloga odgovornost isključivo snosi Udruženje građana „Malin“ i redakcija portala “Ecofeminizam”.Stavovi koji su u tekstu ne odražavaju nužno stavove Ministarstva za kulturu i informisanje.
