Marija Bojanin: O značaju 25.novembra 1918.godine
0
0
Od reosnivanja UG “Bunjevačko kolo” u Somboru, profesorka istorije Marija Bojanin (1930-2016) organizuje niz tribina i predavanja na kojima je govorila istoriji Bunjevaca, njihovim običajima, ali i znamenitim građanima Sombora.
U knjizi “Mala grana o Bunjevcima u Somboru”, Marija Bojanin na bunjevačkom jeziku piše i o prilikama i značaju 25.novembra 1918.godine.
“Bliži se kraj Velikog rata, Srbi i bački Bunjevci su nacionalno oslobođenje dočekali u Somboru dočekali 13.novembra 1918.godine-silom oružja Kraljevine Srbije. Poznati somborac dr Joca Lalošević nesumnjivo je najbolji poznavalac društveno-političkih prilika pre i u vrime Prvog svitskog rata. Dugo I predugo smo živeli u tuđoj državi pod tuđom upravom. Tek gde koji pesnik naš, tek gde koji rodoljub naš gajio je stalnu nadu da ćemo se ipak osloboditi tuđinske uprave i ujediniti sa prekosavskom braćom svojom. Sad počinje značajna i odgovorna politička aktivnost i Srba i Bunjevaca. 27.oktobra 1918.godine u Subotici je održan skup viđenijih ljudi iz nekih mista Bačke, Banata i Baranje na kojem je dogovoreno da se u Novom Sadu obrazuje Srpski narodni odbor kao središnja uprava, koja će u datom momentu preuzeti vlast u svoje ruke”, rekla Marija Bojanin je na tribini koja je održana u Somboru 2015.godine i bila posvećena Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu održanoj 25.novembra 1918.godine, sa posebnim osvrtom na 70 godina od smrti dr Martina Matića.
Na predavanju održanom pre dve godine u Somboru, Marija Bojanin je istakla da sastanak Srba i Bunjevaca je održan u nekadašnoj palati porodice Manojlović, gde se danas nalaze prostorije Bunjevačke matice.
Osvrunuvši se na rad i delo dr Martina Matića, Marija Bojani u knjizi “Mala grana o Bunjevcima u Somboru”, piše da je Matić u svojim člancima u listu Neven ukazuje na problime oko gušenja nacionalne svisti i otvoreno optužuje bogosloviju I nadbiskupiju da je njihov stav vrlo jednostavan.
“Zakon je mađarizacije i to jasno i otvoreno, jer je sav kler listom mađarizovan. Njegovi prilozi u “Nevenu” imaju istorijski značaj, ne samo kada je rič o Bunjevcima, već i prema ostalim narodina kao i Srbima sa kojima je Matić uvik imao jedan dostojanstven i razumno tolerantan odnos”, navodi se u knjizi “Mala grana o Bunjevcima u Somboru”, 54-55 strana.
Marija Bojanin u svom govoru na tribini pre dve godine na kraju zaključuje:
Nismo mu se odužili. Da li smo mogli?.Maja miseca te 1945.godine već je zabranjeno ime Bunjevac…Ipak, ostaje vira I nada da će u budućnosti neko malo više istažiti životni put velikog bunjevačkog pregaoca-dr Martina Matića.
Tekst je nastao u okviru projekta “Žene koje su bile ispred svoj vremena“, koji je realizovan uz podršku Ministarstva za kulturu i informisanje. Za sadržaj priloga odgovornost isključivo snosi Udruženje građana „Malin“ i redakcija portala “Ecofeminizam”.Stavovi koji su u tekstu ne odražavaju nužno stavove Ministarstva za kulturu i informisanje.
