Manda Sudarević: političarka i humanitarka
0
0
Subotičanke, kao i druge žene na tadašnjem prostoru Vojvodine, nosile su evropski duh i postavile temelje rodnoj ravnopravnosti. Na žalost o njima se veoma malo zna.
Na primer, Manda Sudarević je bila supruga Vranje Sudarevića. Bila je aktivna u Dobrotvornoj zadruzi Bunjevaka, i bavila se humanitarnim radom.
Pošto je u gradu bio i veliki broj obolelih srpskih vojnika koji su 13.novembra 1918.godine došli i Subotičanima doneli slobodu, predsednica Dobrotvorne zadruge Srpkinja Subotice, Mica Radić pokrenula je akciju pomoći vojnicima. Uređena je bolnica sa 200 kreveta i svim neophodnim sadržajima, a među članicama Odbora koji formiran bile su i : Manda Sudarević, Kata Prčić i mnoge druge, piše novinar Joso Šokčić i svojoj knjizi „Subotica pre i posle osobođenja“ izdatoj 1934.godine.
On se osvrnuo i na dobre odnose koje je stvarala Mara Malagurski Đorđević sa tadašnjim dvorom. Naime, on u svojoj knjizi navodi da je:
„ Njezino Veličanstvo Kraljica Marija primila na audijenciju u Dvoru dve Subotičanke: g-đu Maru Đorđević-Malagurski i Mandu dra V. Sudarevića. Tom prilikom, Mara Đorđević je poklonila Kraljici album vojvođanskih narodnih nošnji. Kraljica je pažljivo pregledala lep album i čitav sat je razgovarala sa Bunjevkama. Na kraju audijencije Bunjevke su tražile dozvolu od kraljice da joj poklone bunjevačku narodnu nošnju“, navodi Joso Šokčić u svojoj knjizi.
O samom radu, Mande Sudarević se malo zna, osim da je bila angažovana u humanitarnim i kulturnim manifestacijama u Subotici. Njen suprug, Vranje Sudarević bio je narodni poslanik u Kraljevini SHS i listajući Jugoslovenski dnevnik, naišla sam na niz tekstova u kojima su govori Vranje Sudarevića u celosti prenošeni i koji se uglavnom odnose na očuvanje bunjevačkog jezika-bunjevačkog govora. On se borio da se u Subotici i okolnim mestima gde su uglavnom živeli Bunjevci zapošljavaju nastavnici koji govore bunjevački.
Ustupila nam praunuka Mande i Franje Sudarevića, Marta Prčić.
Da podsetimo, još pre 1918. godine u svim zamljama postojale su ženske humanitarne, verske, prosvetarske i profesionalne organizacije, sa izrazitim podelama na verskoj nacionalnoj osnovi. Ukoliko su neke od tih organizacija i sadržavale poneku od feminističkih ideja, ona je ostajala u drugom planu ili je potpuno zanemarena, piše u knjizi „Žensko pitanje u Srbiji u XIX i XX veku“ Nede Božinović.
Tekst je nastao u okviru projekta “Žene koje su bile ispred svoj vremena“, koji je realizovan uz podršku Ministarstva za kulturu i informisanje. Za sadržaj priloga odgovornost isključivo snosi Udruženje građana „Malin“ i redakcija portala “Ecofeminizam”.Stavovi koji su u tekstu ne odražavaju nužno stavove Ministarstva za kulturu i informisanje.
